Wat doen plusklassen met het zelfbeeld van leerlingen?

Voor kinderen die bovengemiddeld presteren is er op veel basisscholen een plusklas. Een plusklas is een klas waar goed presterende leerlingen enkele uren per week doorbrengen met andere goed presterende leerlingen. In een nieuwe studie in Contemporary Educational Psychology onderzochten oud-student Suzanne Gerritsen en college Lisette Hornstra de effecten van plusklassen op het zelfbeeld van leerlingen die wel geselecteerd zijn voor en leerlingen die daar niet voor geselecteerd zijn. Deze resultaten laten zien dat plusklassen een positief effect hebben op het zelfbeeld van geselecteerde leerlingen. Overigens wordt dit effect kleiner als veel leerlingen deelnemen aan de plusklas. Bovendien hebben in die situaties plusklassen een groter negatief effect hebben op het zelfbeeld van niet geselecteerde leerlingen.

Het abstract

According to self-determination theory, one of the basic psychological needs is the need to feel competent. Within this theoretical framework, little attention has been paid to how comparisons with peers may affect students’ need for competence. The aim of this study was therefore to examine how reference group effects are associated with primary school students’ need for competence. Thereto, this study focused on high ability pull-out classes as these provide the opportunity to compare competence perceptions both between students participating and not participating in high-ability pull-out classes and within high ability students across their two educational contexts. Competence satisfaction and frustration were assessed twice in 3rd-6th graders (Mage = 9.83, SD = 1.20) with one year in between. Results of multilevel analyses showed that high-ability pull-out students (N = 221) reported higher levels of competence satisfaction and lower levels of competence frustration than their classmates not participating in pull-out classes (N = 1,754), while controlling for individual and class-average achievement. Furthermore, when less classmates were selected to participate in the pull-out program (i.e., higher selectivity) both pull-out students and non-participating students reported higher competence satisfaction and lower competence frustration. Pull-out students reported higher levels of competence satisfaction and lower levels of competence frustration in their pull-out class than in their regular class. In all, the findings suggest that assimilation effects outweighed big-fish-little-pond effects, possibly because of the high salience of membership of the high ability pull-out class. When implementing a high ability pull-out class in primary school, the consequences for students participating as well as for those not participating should be taken into account.